Библиотека
 Хронология
 Археология
 Справочники
 Скандинавистика
 Карты
 О сайте
 Новости
 Карта сайта



Письменные источники

 
Höfuðlausn (Выкуп головы)  

Источник: ОТТАР ЧЕРНЫЙ


 

Old Norse
Перевод О. А. Смирницкой
 
1. Hlýð manngǫfugr minni
- - - - - - - - - -
finnum yðr ok annan,
allvaldr, konung fallinn;
þat telk gífrs, síz Gauta,
glaðnistanda, mistak
dǫglings, verk at dýrka,
dýr þengill, mitt lengi.
 
2. Góðmennis þarfk Gunnar
glóðbrjótanda at njóta;
hér's alnennin inni
inndrótt með gram svinnum.
 
3. Ungr hratt á vit vengis,
vígrakkr konungr, blakki
(þú hefr dýrum þrek) dreyra
Danmarkar (þik vanðan);
varð nýtligust, norðan
(nú'st ríkr af hvǫt slíkri)
frák til þess es fóruð,
fǫr þín, konungr, gǫrva.
 
4. Ǫttuð ǫ́rum skreyttum
austr í salt með flaustum
(bǫ́ruð) land af landi
(landvǫrðr á skip randir);
neyttuð segls ok sættuð
sundvarpaði stundum;
sleit mjǫk róin mikla
mǫrg ǫ́r und þér bǫ́ru.
 
5. Drótt vas drjúgligr ótti,
dólglinns, at fǫr þinni,
svanbræðir; namt síðan
Svíþjóðar nes hrjóða.
 
6. Gildir, komt at gjaldi
gotneskum her, flotna;
þorðut þér at varða
þjóðlǫnd firar rǫndu;
rann, en (maðr of minna
margr býr of þrek) varga
hungr frák austr (an yngvi),
Eysýslu lið, þeyja.
 
7. Enn brauzt, éla kennir
Yggs, gunnþorinn bryggjur,
linns, (hefr lǫnd at vinna)
Lundúna (þér snúnat);
hǫfðu hart of krafðir
(hildr óx við þat), skildir,
gang, en gamlir sprungu,
gunnþings éarnhringar.
 
8. Komt í land ok lendir,
láðvǫrðr, Aðalráði
(þín naut rekka rúni)
ríki eflðr (at slíku);
harðr vas fundr, sás fœrðuð
friðlands á vit niðja
(réð áttstuðill áðan)
Játmundar (þar grundu).
 
9. Þengill, frák at þunga
þinn herr skipum ferri
(rauð Hringmara-heiði)
hlóð valkǫstu (blóði);
laut fyr yðr, áðr létti,
lands folk í gný branda,
Engla ferð, at jǫrðu,
ótt en mǫrg á flótta.
 
10. Atgǫngu vant, Yngvi,
ætt siklinga mikla,
blíðr hilmir, tókt breiða
borg Kantara of morgin;
lék við rǫnn af ríki
(rétt bragna konr gagni)
aldar frák at aldri,
eldr ok reykr, of beldir.
 
11. Máttit enskrar ættar
ǫld, þars tókt við gjǫldum,
vísi, vægðarlausum,
víðfrægr, við þér bægja,
guldut gunnar sjaldan
goll dǫglingi þollar;
stundum frák til strandar
stór þing ofan fóru.
 
12. Nǫ́ðuð, ungr, at eyða,
ógnteitr, jǫfurr, Peitu;
reynduð, ræsir, steinda
rǫnd á Túskalandi.
 
13. Valfasta, bjótt vestan,
veðrǫrr, tváa knǫrru
(hætt hafið ér í ótta
opt) skjǫldunga þopti;
næði straumr, ef stœði,
strangr kaupskipum angra,
innan borðs, of unnir,
erringar lið verra.
 
14. Eigi hrædduzk ægi,
ér fóruð sæ stóran,
allvaldr of getr aldar
engi nýtri drengi;
opt, varð fars, en forsi
flaust hratt af sér brǫttum,
neytt, áðr Nóreg beittuð,
niðjungr Haralds, miðjan.
 
15. Blágjóða, tókt, bræðir
bengjalfrs, ok þá sjalfa,
skatti gnœgðr, með skreyttu
skeið Hákonar reiði;
ungr sóttir þú, Þróttar
þings mágrennir, hingat
(máttit jarl) þaus óttuð
áttlǫnd (fyr því standa).
 
16. Lýtandi, hefr ljótu
lands rǫ́ðǫndum, branda,
umbstillingar allar,
ifla fold, of goldit;
hafa lézt heinska jǫfra,
herskorðandi, forðum,
mundangs laun, þás meinum,
mætr gramr, við þik sættu.
 
17. Braut hafið, bǫðvar þreytir,
(branda rjóðr) ór landi
(meir fansk þinn an þeira
þrekr) dǫglinga rekna;
stǫkk, sem þjóð of þekkir,
þér hverr konungr ferri,
heptuð ér en, eptir,
orðreyr þess, 's sat norðast.
 
18. Nú ræðr þú fyr þeiri
(þik remmir goð miklu)
fold, es forðum heldu
fimm bragningar (gagni);
breið eru austr til Eiða
ættlǫnd und þér; Gǫndlar
engr sat elda þrøngvir
áðr at slíku láði.
 
19. Gegn, eru þér at þegnum,
þjóðskjǫldunga góðra
haldið hœft á veldi,
Hjaltlendingar kendir;
engi varð á jǫrðu
ógnbráðr, áðr þér nǫ́ðum,
austr, sás eyjum vestan,
ynglingr, und sik þryngvi.
 
20. Skǫ́ruð skǫfnu stýri,
skaut, sylgháar bylgjur,
lék við hún á hreini
hlunns, þats drósir spunnu.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. К Дании ты, юный,
Вел, являя волю
Великую, волка
Долин лебединых.
Нес удачу князю
Сей поход, и сведал –
Отсель твоя сила –
Скальд о нем немало.
 
4. Вы на соль спустили
Вёсельные доски
Хляби. Липы битвы
Ладьи оградили.
Шли вперед под полным
Парусом, искусно
Ставя снасть, и вёсла
Валы разрезали.
 
5. Усладитель дятла
Сеч, внушала ужас
Рать твоя в Свитьоде,
Где ты брег кровавил.
 
6. Столп дружин! Склонился
Люд готландский к дани,
Не дерзая землю
Отстаивать сталью.
Рать Эйсюслы, силы
Истощив, бежала,
Вволю поживились
На востоке волки.
 
7. Орешник пороши
Стрел, мосты разрушив
Лундуна, владенья
Вы отвоевали.
Потрудились в битве
Славно тарчи, старой –
Рос шум Грима – стали
В прах стирались жала.
 
8. Ты, оплот народов,
Землей Адальрада
Наделил. Был щедрый
Рад твоим победам,
Когда водворился
Вновь – там бой суровый
Шел – Ятмундов родич
В стране обретенной.
 
9. Вы вдали от брега
Булат обагрили,
Смерть в Хрингмарахейде
Средь жителей сея.
Толпы их в метели
Копий сталь сгибала,
А многие в бегстве
Главы не сносили.
 
10. Князь, унизив в битве
Владык родовитых,
Поборол ты к утру
Кантараборг город.
Вволю бушевали
Огонь и дым на стогнах,
Беспощаден к людям
Ты был, победитель.
 
11. Князь неумолимый!
Всюду к дани англов
Ты склонял, бессильных
С прославленным спорить.
Были рады люди
Откупиться златом,
Вождю не жалели
Дорогих подарков.
 
12. И в поход на Пейту,
Ратолюб, отправясь,
В Тускаланде красный
Вы щит испытали.
 
13. Два ты, ратоводец,
Корабля по бурной
Хляби вел, и злобно
Вал на вас кидался.
Верно, быть бы этим
Древам рей в пучине,
Когда б не отвага
Дружин крепкодушных.
 
14. Вождь, бесстрашно в бурю
Вал одолевали
Ванта – кто надежней
Их в беде? – дружины.
Шла ладья сквозь шквалы
По пажитям влажным,
Стройный киль в средине
Брег рассёк норвежский.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. Взыскал по заслугам
С землеправцев славный
Погубитель углей
Сокольего дола.
И князей за козни
Сполна столп дружины,
Хейдмёркских, принудил
Ты встарь расплатиться.
 
17. Конунгов ты выгнал
Прочь, побег сорочки
Сёрли, пересилил
Всех зачинщик сечи.
Усек язык князю
Северному живо,
От тебя владыки
Подале бежали.
 
18. Князь, ты занял земли
Пятерых – в сей рети
Сам господь победой
Крепил твою силу.
Какой княжил прежде
Ньёрд стрел – вам покорен
Край, восточней Эйда –
В стране, столь обширной?
 
19. Рядишь ты премудро
Державами славных
Конунгов. Под Вашей
Днесь хьяльтлаядцы дланью.
Допреж тебя кто же
Из вождей норвежских
Подмял, смелый, столько
Островов за морем?

 

Примечания к русскому переводу:

…Волка долин лебединых – корабля.

…соль – море.

Весельные доски хляби – корабль.

Липы битвы – щиты.

Усладитель дятла сеч – воин (дятел сеч – ворон).

Орешник пороши стрел – воин (пороша стрел – битва).

Шум Грима – битва (Грим – Один).

Ятмундов родич – Адальрад.

Древам рей – кораблям.

…коня мачты – корабль.

Погубитель углей сокольего дола – конунг (соколий дол – рука, ее угли – золото).

…побег сорочки Сёрли – конунг (сорочка Сёрли – кольчуга, Сёрли – герой сказания).

Ньёрд стрел – конунг.